Przyjmuje się, że królową nauk jest matematyka, jednak chemia
niewątpliwie jest jej pierwszą damą. Chemia to dziedzina, która umożliwiła postawienie wielu milowych kroków w historii rozwoju
cywilizacji i kultur. To dzięki niej odkryliśmy sztukę otrzymywania papieru, a następnie druku. Za sprawą chemicznych odkryć przetrwały ważne idee oraz przełomowe myśli badaczy, uczonych i wynalazców. Nauki chemiczne rozwinęły bardzo wiele dziedzin, między innymi medycynę, farmację, transport, budownictwo, produkcję tkanin, przetwórstwo i wiele innych. Rzeźby oraz wielkie dzieła malarstwa również miały szansę powstać dzięki chemii. Świat bez niej byłby nudny, szary i zimny…

Dziś powszechnie wiadomo, że każda materia składa się z cząsteczek i atomów. Chemia jest więc wszechobecna w każdej dziedzinie życia. Otacza nas z każdej strony i w każdym momencie. Jest nieodłącznym elementem rozwoju każdej dziedziny przemysłu. I tu pojawia się element negatywnego oddziaływania chemii. Pewne procesy chemiczne i niektóre związki, mają szkodliwy wpływ na zdrowie ludzi i środowisko naturalne. Intensywna produkcja i konsumpcja generuje duże ilości odpadów, wpływa na pogorszenie klimatu oraz jakości wód i gleby. Dlatego też chemicy nieustannie badają, modyfikują i pracują nad nowymi technologiami, które oparte są o idee zrównoważonego rozwoju. Jedną z nich jest „ZIELONA CHEMIA”.

Branża chemiczna, była jedną z pierwszych gałęzi światowej gospodarki, która przystąpiła do prowadzenia biznesu w oparciu o doktrynę zrównoważonego rozwoju. Od lat producenci chemikaliów podejmują działania, które mają na celu wprowadzenie czystych i bezpiecznych technologii, wdrożenie nowoczesnych programów środowiskowych oraz certyfikowanych produktów. Nie jest to łatwe wyzwanie, gdyż wymaga zmiany świadomości przedsiębiorców, a przez to sporych nakładów inwestycyjnych wynikających z opracowywania innowacyjnych i ekologicznych technologii, modernizacji infrastruktury produkcyjnej, a nierzadko również budowy nowych instalacji. Istotne jest także wprowadzanie i stosowanie szeregu norm lokalnych oraz międzynarodowych, systemów zarządzania, a także dostosowania produkcji i sprzedaży do szeregu obowiązujących regulacji prawnych.

Trudno wyobrazić sobie nowoczesną chemię, która nie uwzględniałaby aspektów środowiskowych na każdym z etapów łańcucha wartości. „Zielona chemia” jest obecnie niezbędnym elementem strategii biznesowych czołowych producentów wyrobów chemicznych na całym świecie. Ich strategie projektowe oraz operacyjne coraz częściej uwzględniają aspekty związane ze zrównoważonym eksplorowaniem środowiska naturalnego. Takie działania dają możliwość optymalnego bilansowania czynników ekologicznych, społecznych i ekonomicznych.

Polski sektor chemiczny również wdraża bezpieczne i innowacyjne technologie produkcji. Producenci chemikaliów w znacznym stopniu zaczynają wykorzystywać energię z odnawialnych źródeł, wprowadzają nowoczesne sposoby oraz programy zarządzania środowiskowego czy certyfikaty ekologiczne, korzystają z gwarancji pochodzenia zielonej energii i uruchamiają systemy informowania społeczności o swoim oddziaływaniu na środowisko. Przemysł chemiczny w Polsce powoli zmniejsza zużycie energii, która często stanowi kluczową składową kosztów produkcji. Poprawa efektywności to jeden z elementów bardziej zrównoważonej przyszłości energetycznej, a często także najtańsza, najszybsza oraz najbardziej przyjazna dla środowiska metoda ograniczenia emisji. Ważnym elementem jest także świadomość ekologiczna. Odpowiednio dobrane narzędzia oraz programy, a także pogodzenie wyzwań legislacyjnych z oczekiwaniami społecznymi i możliwościami technologicznymi, jak i zwracanie szczególnej uwagi na CSR, zrównoważony rozwój oraz bioróżnorodność, są tu kluczowe. Istotne jest więc skupienie uwagi producentów chemikaliów na przytaczanych powyżej elementach i zintegrowanie produkcji z realizacją celów w zakresie ochrony środowiska oraz klimatu również w kontekście zmieniających się regulacji prawnych. 

Przykładem realizacji takiej strategii jest Grupa PCC posiadająca kilka zakładów produkcyjnych w Polsce. Firma ta jest producentem ponad 1200 produktów i formulacji chemicznych dla różnych branż przemysłowych. Realizując cele zrównoważonej produkcji i konsumpcji, jednym z priorytetów Grupy, jest rozwijanie oferty produktowej, która wpisuje się w trend zielonej chemii. Rosnąca świadomość i odpowiedzialność przemysłu za zmiany klimatyczne oraz wpływ na środowisko, powoduje, że szczególnie ważny staje się nacisk na „zieloną”, ekologiczną produkcję oraz gospodarkę o obiegu zamkniętym . Trwająca zielona transformacja światowego przemysłu chemicznego, w której uczestniczy Grupa PCC, była przyczynkiem do przygotowania adekwatnej do trendu oferty”substancji chemicznych, formulacji przemysłowych i wyrobów konsumenckich tworzących nowy segment produktów o nazwie GREENLINE®. Jest to odpowiedź na potrzeby wielu klientów specjalizujących się w różnych branżach przemysłowych, gdzie Grupa PCC stanowi jedno z kluczowych ogniw łańcucha dostaw.

Czy producenci chemikaliów mają wpływ na pozostałe gałęzie przemysłu? To oczywiste. Im więcej zielonych produktów trafia do gospodarki, tym ich dalsza konsumpcja jest bardziej zrównoważona. Co więcej, globalni producenci operujący w różnych branżach wolą dziś pracować z dostawcami oferującymi zielone rozwiązania, często szyte na miarę. Taka strategia zapewnia na przykład obniżenie śladu węglowego lub podniesienie indeksu pochodzenia naturalnego w całym łańcuchu dostaw.

Ekologia to ważny element wizerunkowy, ale nie tylko. Rosnąca świadomość ekologiczna społeczeństwa wpływa na jego decyzje zakupowe. Dziś chętniej kupujemy produkty pochodzenia naturalnego, nietestowane na zwierzętach, wegańskie i wegetariańskie, GMO free czy paraben free. W zależności od rodzaju produktów zielonych opcji jest wiele i to one coraz częściej wpływają na decyzje zakupowe konsumentów. Działając zatem w sektorze produkcyjnym warto spojrzeć w stronę zielonej chemii i rozważyć wykorzystanie jej zalet dla swojego biznesu.

Czym jest zielona chemia

Zielona chemia polega na projektowaniu produktów chemicznych, a także procesów, które mogą ograniczyć lub wyeliminować zużycie bądź też wytwarzanie substancji niebezpiecznych dla ludzi i środowiska. Pojęcie zielonej chemii jest znane także jako chemia zrównoważona. Idea ta jest znana na świecie już od 30 lat. Opiera się ona na kilku kluczowych obszarach.
 
Zielona Chemia:
□ jest to filozofia, która dotyczy nie tylko jednej dyscypliny, ale wszystkich dziedzin chemii,
□ wspiera zapobieganie zanieczyszczeniom na poziomie molekularnym,
□ pomaga redukować źródła zanieczyszczeń oraz zapobiegać generowaniu ich podczas procesów,
□ zmniejsza negatywny wpływ produktów i procesów chemicznych na zdrowie ludzi i środowisko,
□ bazuje na wykorzystaniu innowacyjnych rozwiązań naukowych w rzeczywistych problemach środowiskowych,
□ zmniejsza, a czasem eliminuje zagrożenie wynikające ze stosowania istniejących produktów i procesów.
□ projektuje i wdraża produkty i procesy chemiczne w celu zmniejszenia ich wewnętrznych zagrożeń.

Biorąc pod uwagę powyższe obszary Grupa PCC zdefiniowała istotne aspekty zrównoważonej produkcji wyrobów chemicznych na swoich instalacjach. Wśród najważniejszych znajdziemy:
□ ograniczenie produkcji odpadów,
□ planowanie i realizowanie procesów produkcyjnych przy maksymalnym ograniczaniu substancji niebezpiecznych,
□ projektowanie produktów z uwzględnieniem ich zdolności do biodegradacji i emisji, wykorzystywanie surowców pochodzących z odnawialnych źródeł,
□ ograniczenie użycia rozpuszczalników oraz innych szkodliwych substancji,
□ kontrola procesów mogących być przyczyną powstawania niebezpiecznych substancji sprawowana w czasie rzeczywistym,
□ stosowanie energooszczędnych technologii produkcji,
□ wykorzystanie zielonej energii w procesach technologicznych Grupa PCC od wielu lat wyznacza standardy w obszarze wykorzystywania nowoczesnych technologii oraz efektywnego planowania procesów produkcyjnych. Zróżnicowane i bogate portfolio produktów, które należą do oferty GREENLINE®, pozwoliło firmie uplasować się w gronie liderów również w kategorii zrównoważonej produkcji. Dzięki temu, że proponowane wyroby w pełni realizują ideę zielonej chemii, również odbiorcy asortymentu Grupy PCC mogą realizować założenia tej słusznej i potrzebnej koncepcji, prowadząc działalność w wielu branżach i dziedzinach przemysłu.

LIFE SCIENCE 2/2022(kwiecień-czerwiec)